In het onderwijs speelt evaluatie een cruciale rol in het verbeteren van leerprocessen. Dit geldt niet alleen voor reguliere lessen, maar ook voor workshops. Door workshops regelmatig te evalueren, kunnen leerkrachten en workshopgevers waardevolle inzichten opdoen over wat goed werkt, wat beter kan, en hoe de leerervaring voor leerlingen geoptimaliseerd kan worden. Evaluatie helpt niet alleen bij het bepalen van de workshop effectiviteit, maar zorgt er ook voor dat de volgende sessies gerichter en beter worden afgestemd op de behoeften van de leerlingen.
Een uitstekende manier om de evaluatie te structureren en te verdiepen, is door het model van Kirkpatrick’s evaluatieniveaus te gebruiken. Dit model helpt workshopgevers om verschillende dimensies van hun workshops te analyseren en aan te pakken.
Waarom Evalueren?
Het doel van evalueren is om te meten of de workshop-doelen zijn bereikt en om de leerervaringen van de leerlingen te verbeteren. Zonder evaluatie blijft het vaak gissen naar de workshop effectiviteit. Door te meten en te reflecteren, kunnen workshopgevers en scholen precies in kaart brengen of hun doelstellingen zijn bereikt. Daarnaast biedt evaluatie de kans om feedback van de leerlingen te verzamelen, zodat de workshop steeds verder geoptimaliseerd kan worden.
Evaluatie helpt om:
- Te achterhalen wat leerlingen hebben geleerd.
- De betrokkenheid van de leerlingen en tevredenheid van de scholen te peilen.
- Inzicht te krijgen in wat beter kan of anders moet.
- De doelen van de workshop en het curriculum beter op elkaar af te stemmen.
Het Kirkpatrick Evaluatiemodel
Het Kirkpatrick-model biedt een raamwerk voor het evalueren van de training/workshop effectiviteit op vier verschillende niveaus (zie afbeelding). Dit model kan uitstekend worden toegepast in het onderwijs om te bepalen of workshops hun beoogde leerresultaten bereiken. Hieronder volgt een uitleg van de vier niveaus en hoe je deze kunt toepassen om workshops te evalueren:
- Reactie
Op dit eerste niveau kijk je naar de reacties van de deelnemers. Hoe hebben de leerlingen de workshop ervaren? Vonden ze de sessie leerzaam, interessant en/of leuk? Dit kan je meten door na afloop een korte vragenlijst in te laten vullen waarin je bijvoorbeeld vraagt naar de algemene tevredenheid en de betrokkenheid van de leerlingen.
Toepassing: Laat leerlingen na de workshop een eenvoudige evaluatie invullen met vragen zoals: “Wat vond je het meest waardevol?” en “Zou je deze workshop aan anderen aanbevelen?”. Dit geeft directe feedback over de beleving van de deelnemers. Je kunt er ook voor kiezen om dit op een snelle manier te peilen door de kinderen een duim op te laten steken: duim omhoog, halverwege of omlaag. Tip: deel post-its uit waar iedere leerling een tip en een top over de workshop op kan schrijven!
- Leren
Op dit niveau wordt gemeten in hoeverre de deelnemers daadwerkelijk iets hebben geleerd. Dit kan gedaan worden door het kennisniveau van de leerlingen voor en na de workshop te vergelijken. Zijn de beoogde leerdoelen behaald?
Toepassing: Gebruik pre- en post-tests om te meten hoeveel kennis de leerlingen hebben opgedaan. Voor een workshop over bijvoorbeeld digitale vaardigheden kun je voorafgaand aan de workshop een korte quiz afnemen en deze na afloop herhalen. Tip: maak gebruik van Kahoot om eenvoudig een klassikale quiz te organiseren.
- Gedrag
Dit niveau richt zich op de vraag of leerlingen het geleerde ook daadwerkelijk in de praktijk brengen. Heeft de workshop invloed gehad op het gedrag van de leerlingen buiten de sessie om? Gebruiken ze de nieuwe vaardigheden of kennis in hun dagelijks leven of schoolwerk?
Toepassing: Vraag de leerkrachten om na enkele weken te observeren of de leerlingen de vaardigheden die ze tijdens de workshop hebben geleerd, ook daadwerkelijk toepassen in de klas. Voor een workshop over zelfvertrouwen of teamwork kan bijvoorbeeld worden bekeken of leerlingen meer initiatief tonen tijdens groepsopdrachten.
- Effect
Het laatste niveau richt zich op de bredere impact van de workshop. Wat zijn de uiteindelijke resultaten van de workshop op schoolniveau? Dit kunnen verbeterde leerprestaties zijn, maar ook een hogere betrokkenheid of betere samenwerking tussen leerlingen.
Toepassing: Analyseer hoe de workshops bijdragen aan bredere schooldoelen. Voor een workshop over sociale vaardigheden kun je bijvoorbeeld meten of er minder pestincidenten zijn gemeld of dat de klas hechter is geworden als groep.
Hoe Pas je Kirkpatrick’s Model toe?
Om het Kirkpatrick-model effectief toe te passen, kun je beginnen met het stellen van duidelijke doelen voor je workshop. Vervolgens bepaal je op elk van de vier niveaus hoe je de evaluatie gaat uitvoeren. Zo krijg je een compleet beeld van de workshop effectiviteit en kun je gericht verbeteringen doorvoeren.
- Niveau 1: Start met een vragenlijst direct na de workshop om te peilen hoe de leerlingen de sessie hebben ervaren.
- Niveau 2: Gebruik een korte test of quiz om de kennis en vaardigheden die leerlingen hebben opgedaan te meten.
- Niveau 3: Vraag leerkrachten om de leerlingen een aantal weken na de workshop te observeren en te rapporteren over gedragsveranderingen.
- Niveau 4: Verzamel gegevens over bredere effecten, zoals de impact op het schoolklimaat of de leerresultaten. Doe dit door contact te onderhouden en af te stemmen met leerkrachten/contactpersonen van scholen.
Verbeterpunten voor de Volgende Workshop
Een belangrijk aspect van evaluatie is het verbeteren van toekomstige workshops. Zodra feedback en data zijn verzameld, is het zaak deze te analyseren en te verwerken in de volgende sessie. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat bepaalde onderdelen worden aangepast, dat er meer aandacht wordt besteed aan interactie, of dat de workshops worden uitgebreid met extra lesmateriaal.
Workshopgevers kunnen hun sessies effectiever maken door bijvoorbeeld:
- Het aanpassen van de inhoud op basis van het beginniveau van de leerlingen.
- Meer ruimte creëren voor interactie of samenwerking.
- Innovatieve tools inzetten zoals Padlet of Kahoot om leerlingen meer te betrekken bij de inhoud. Lees in dit blog over deze tools en meer ideeën om workshops inspirerender te maken.
Continu Proces van Verbetering
Evalueren moet niet gezien worden als een eenmalige taak, maar als een doorlopend proces. Door na elke workshop te evalueren en verbeteringen door te voeren, wordt de kwaliteit van de workshops steeds beter. Dit komt de leerervaring van de leerlingen ten goede en draagt ook bij aan de professionaliteit van de workshopgevers.
Het continu verbeteren en aanpassen van workshops maakt ze niet alleen effectiever, maar ook meer afgestemd op de behoeften van de leerlingen. Bovendien toont het aan dat workshopgevers serieus bezig zijn met hun vak en altijd op zoek zijn naar manieren om hun sessies te verbeteren.
Conclusie: Evaluatie als Sleutel tot Succes
Het evalueren van workshops is essentieel om hun effectiviteit te vergroten. Door gebruik te maken van het Kirkpatrick-model, kunnen workshopgevers op een systematische manier meten of hun workshops de gewenste resultaten opleveren. Dit helpt niet alleen bij het verbeteren van de workshops, maar zorgt er ook voor dat ze beter aansluiten bij de leerdoelen van de leerlingen en de school. Uiteindelijk leidt dit tot meer impact en een betere leerervaring voor iedereen.
